सरंजामदार आणि राजा यांच्यातील संघर्षातून अनियंत्रित राजसत्तेवर मर्यादा येऊ लागल्या आणि यातूनच संसदीय लोकशाहीच्या दिशेने यूरोपात वाटचाल सुरू झाली.१२१५ मध्ये इंग्लंडमधील सरंजामदारांनी राजा जॉन याला सादर केलेली, आपल्या मागण्यांची सनद -“मॅग्ना कार्टा “ ही घटना संसदीय लोकशाही स्थापनेच्या दिशेने झालेल्या विकासाचा प्रारंभ मानला जाते.